90 NĂM LỊCH SỬ VẺ VANG CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh luôn tự hào với lịch sử ra đời, xây dựng, phát triển và trưởng thành đã tạo nên những truyền thống tốt đẹp và vẻ vang. Bằng nghị lực, tài năng, sức trẻ và sự sáng tạo của mình, tuổi trẻ Việt Nam đang ngày càng vững bước trên con đường dựng xây đất nước, phấn đấu để Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh luôn là trường học của những người Cộng sản trẻ tuổi, là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, xứng đáng với vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên. Để có được sự trưởng thành vững mạnh như ngày hôm nay trong suốt chiều dài lịch sử, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh luôn nêu cao vai trò yêu nước, chí khí anh hùng cách mạng dân tộc; vận động, tổ chức và hăng hái luôn tiên phong trên mọi lĩnh vực và có nhiều cống hiến cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước.
Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ra đời ngày 26 tháng 3 năm 1931. Ngay sau khi thành lập đã phát triển được nhiều đoàn viên trong cao trào cách mạng 1930 – 1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh. Từ phong trào cách mạng này đã xuất hiện nhiều gương thanh niên đấu tranh oanh liệt, tiêu biểu là người đoàn viên thanh niên Cộng sản đầu tiên – đồng chí Lý Tự Trọng với câu nói nổi tiếng trước tòa án kẻ thù “con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng, chứ không thể có con đường nào khác”.
Dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ vĩ đại, Đoàn thanh niên cứu quốc và tuổi trẻ cả nước đã xung kích cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta vùng lên tiến hành cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc, thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Thực hiện lời kêu gọi của chủ tịch Hồ Chí Minh và chính phủ cách mạng, Đoàn viên thanh niên là lực lược đi đầu trong phong trào chống giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Sau 9 năm trường kỳ kháng chiến, tháng 5 năm 1954, quân và dân ta đã làm nên một Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” đã xuất hiện nhiều tấm gương trẻ tuổi dũng cảm như La Văn Cầu, Cù Chính Lan, Nguyễn Thị Chiên, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót, Tô Vĩnh Diện… Họ thật xứng đáng là đại diện cho lớp đoàn viên thanh niên Cộng sản “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”.
Tháng 3 năm 1961, đại hội đoàn toàn quốc lần thứ III đã phát động phong trào “Xung phong tình nguyện vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất” (1961 – 1965). Tháng 8 năm 1964 đế quốc Mỹ leo thang chiến tranh phá hoại miền Bắc, tuổi trẻ thủ đô đã phát động phong trào “3 sẵn sàng” và phong trào này đã phát triển sâu rộng trong cả nước. Hàng triệu đoàn viên đã đăng ký tham gia phong trào “Ba sẵn sàng” nêu cao quyết tâm chi viện cho chiến trường miền Nam với tinh thần “chưa thắng giặc Mỹ chưa trở về quê hương”. Tháng 2 năm 1965 đại hội Đoàn thanh niên nhân dân cách mạng miền Nam đã phát động phong trào “5 xung phong”. Từ hai phong trào này đã xuất hiện nhiều tập thể và cá nhân với những chiến công xuất sắc. Điển hình là chị Võ Thị Thắng vẫn nở “nụ cười chiến thắng” trước tòa án đế quốc Mỹ khi bị kẻ thù kết án 20 năm tù giam; câu nói bất hủ của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi “còn giặc Mỹ không có hạnh phúc” đã gây xúc động cho tuổi trẻ và nhân dân tiến bộ khắp năm châu; lời hô của anh hùng Nguyễn Viết Xuân “nhằm thẳng quân thù mà bắn” đã trở thành hiệu lệnh thúc giục quân và dân ta xông lên tiêu diệt quân thù.
Thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã làm nên một đại thắng mùa xuân năm 1975, cả nước thống nhất và đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong chiến thắng vĩ đại ấy, có sự góp sức to lớn của đoàn viên thanh niên trên khắp các mặt trận với tinh thần dũng cảm, thông minh, không sợ gian khổ, hy sinh, quyết chiến, quyết thắng. Sau khi đất nước thống nhất, để góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh, hàng triệu đoàn viên thanh niên đã tham gia phong trào “3 xung kích làm chủ tập thể”, “Thanh niên xây dựng và bảo vệ tổ quốc”, hàng chục vạn đoàn viên thanh niên gia nhập lực lượng vũ trang, góp phần bảo vệ vững chắc biên cương của Tổ quốc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế.
Năm 1993, hai phong trào lớn “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước” được phát động và đông đảo đoàn viên, tuổi trẻ cả nước hưởng ứng sôi nổi và nhiệt tình. Năm 2000, bước vào thế kỷ mới, phong trào "Thanh niên tình nguyện” đã phát triển rộng khắp và được các cấp bộ đoàn và đông đảo đoàn viên tham gia, tạo hình ảnh tốt đẹp về lớp thanh niên Việt Nam thời kỳ mới. Đoàn đã chủ động đề xuất nhiều chương trình và dự án kinh tế xã hội quan trọng như dự án “xóa cầu khỉ, xây cầu nông thôn mới vùng đồng bằng Nam bộ”, “xây dựng đảo thanh niên”, “xây dựng đường Hồ Chí Minh”, “xây dựng làng thanh niên lập nghiệp” và nhiều phong trào khác đã ghi dấu ấn tốt đẹp hình ảnh Đoàn thanh niên trong nhân dân và dư luận xã hội.
Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII tháng 12-2002, đã phát động phong trào lớn “Thi đua, tình nguyện, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” và kêu gọi tuổi trẻ Việt Nam cùng xiết chặt tay dưới lá cờ vinh quang của Đoàn. Phong trào mới, sức sống mới, đã thúc giục hàng triệu thanh niên thi đua học tập, tiến quân vào khoa học công nghệ, lao động sáng tạo để lập thân, lập nghiệp, xung phong, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, góp phần giữ vững an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Các đợt sinh hoạt chính trị, tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh. Cuộc vận động tuổi trẻ Việt Nam sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại, cùng với đó là diễn đàn “Tiếp lửa truyền thống mãi mãi tuổi hai mươi - Tuổi trẻ sống đẹp, sống có ích” của Đoàn, đã có sức lôi cuốn và lan tỏa mạnh mẽ, tạo hiệu ứng xã hội sâu rộng, nâng cao nhận thức, bồi đắp lý tưởng cách mạng và niềm tin cho thế hệ trẻ tương lai.
Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX tháng 12 - 2007 đã khẳng định “Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tiếp tục đổi mới toàn diện, phấn đấu thực sự trở thành người bạn thân thiết của thanh niên, định hướng cho thanh niên đến với lý tưởng cách mạng và những giá trị cao đẹp. Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp xung kích trong phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ tổ quốc”. Trong nhiệm kỳ này, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tập trung phát triển 2 phong trào lớn là “5 xung kích phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ Tổ quốc” và “4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”. Hai phong trào trên, vừa phát huy mạnh mẽ tiềm năng của thanh niên, vừa tạo môi trường giáo dục, rèn luyện cho thanh niên, vì sự phát triển của thanh niên, của cộng đồng, của đất nước. Đồng thời, góp phần bảo vệ, chăm lo lợi ích chính đáng của thanh niên và huy động các nguồn lực xã hội, góp phần định hướng, hướng dẫn, hỗ trợ thanh niên. Nhiều chương trình lớn của Đoàn như chiến dịch thanh niên tình nguyện, thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam, tiếp sức đến trường, tiếp sức mùa thi, bảo vệ dòng sông quê hương, thắp nến tri ân các anh hùng liệt sĩ, khi tổ quốc cần… đã thực sự tập hợp, đoàn kết được đông đảo các lực lượng thanh niên trong xã hội tham gia, được xã hội ghi nhận, ủng hộ và đánh giá cao.
Kế thừa những thành công đã đạt được tại đại hội IX, đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X nhiệm kỳ 2012 – 2017, tiếp tục triển khai 2 phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ tổ quốc” và “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” nêu cao khẩu hiệu, tuổi trẻ Việt Nam xây hoài bão lớn, rèn đức, luyện tài, xây hoài bão lớn, xung kích xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đây là Đại hội của khát vọng tuổi trẻ, những quyết định của đại hội thể hiện ý chí và khát vọng cao đẹp của tuổi trẻ Việt Nam, đem tài năng, sức trẻ xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh, văn minh, sánh vai cùng cường quốc năm châu như Bác Hồ kính yêu hằng mong ước. Đại hội đặc biệt hành động, thiết thực, hiệu quả trong triển công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Nhiều phong trào lớn của đoàn được triển khai mạnh mẽ, thu hút sự tham gia đông đảo của đoàn viên thanh niên và hiệu ứng tốt đẹp trong cộng đồng xã hội, như phong trào “Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Thanh niên tham gia xây dựng văn minh đô thị”, phong trào “4 nhất” trong thanh niên công nhân, phong trào “3 trách nhiệm” của công chức, viên chức trẻ, phong trào “Sáng tạo trẻ” với phương châm mỗi đoàn viên thanh niên là một ý tưởng, mỗi chi đoàn là một hộp thư sáng kiến, mỗi cơ sở đoàn là vườn ươm sáng tạo. Trong học sinh, sinh viên có các phong trào như: “Học sinh 3 rèn luyện”, “Khi tôi 18”, “Sinh viên 5 tốt”. Phong trào thanh niên tình nguyện có bước phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng với các hoạt động nổi bật, ý nghĩa như “Mùa hè xanh”, “Tiếp sức mùa thi”, “Hiến máu nhân đạo”, “Tình nguyện mùa đông”, “Xuân tình nguyện”. “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, các hoạt động tình nguyện của các y bác sĩ trẻ… Nhiều chương trình, cuộc vận động hướng về biển đảo được sự quan tâm, tham gia của tuổi trẻ cả nước như “Hành trình của tuổi trẻ vì biển đảo quê hương”, “Đồng hành với ngư dân trẻ ra khơi”, “Góp đá xây trường sa” với nội dung có nhiều đổi mới, sáng tạo đã thu hút được đông đạo thanh niên tham gia, được xã hội ghi nhận và đánh giá cao.
Đại hội đại biểu toàn quốc của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh lần thứ XI nhiệm kỳ 2017 – 2022. Đại hội xác định trong nhiệm kỳ toàn đoàn triển khai 3 phong trào cách mạng: 1) Thanh niên tình nguyện; 2) Tuổi trẻ sáng tạo; 3) Tuổi trẻ xung kích bảo vệ tổ quốc, và 3 chương trình đồng hành cùng với thanh niên: 1) Đồng hành với thanh niên trong học tập; 2) Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp; 3) Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần.
Đảng ta đã khẳng định “Thanh niên là rường cột của nước nhà, là chủ nhân tương lai của đất nước; là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội”. Nối tiếp truyền thống, đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh nguyện vững bước dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng và Bác Hồ; nguyện đem nhiệt huyết và sức trẻ, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nguyễn Quang Dương - Bí thư Đoàn khoa Lý luận chính trị , trường Đại học Tây Nguyên
