Page 272 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020
P. 272
phơi bày những thực tại đáng suy ngẫm. cho sinh thái học. Nhưng nếu con người
Vì đói, khổ, thiếu thốn, những người lính chống lại tự nhiên như bản năng tự vệ
đã bắn chết một con gấu để ăn. Họ đã rất trong trường hợp chặt trăn, giết hổ của
vui mừng với “chiến công hiển hách” Hoàng, Bình,... (Bản di chúc của cỏ lau),
này. Tuy nhiên, thật may là con gấu đã tôi (trong Sử thi buồn), săn chim trĩ làm
tự đào thoát khỏi tay những người lính thức ăn (trong Báo động về môi trường
đói khát này. Điều đáng bàn là “Tôi thừa Huế dưới góc nhìn văn hóa)... thì có phải
nhận con gấu bị mất của Trình đã để lại họ hành động phản sinh thái? Tự vệ khác
cho bọn tôi một nỗi gì đau như đàn áp. Thuận theo tự nhiên khác với sự
hoạn”(Hoàng Phủ Ngọc Tường, 2002, tr bất lực, buông xuôi. Đây là một vấn đề
687). khó khăn của sinh thái học nói chung,
Ở một góc khác của câu chuyện, văn học sinh thái nói riêng. Lời giải cho
Nhân kể “một hôm lạc rừng tới một vùng vấn đề vẫn nằm ở góc nhìn nào trong
...ở giữa là một bộ xương voi đã rã thành cảnh huống nào. Thiết nghĩ, lí thuyết
đống, với cặp ngà còn nguyên cắm vào sinh thái cần giải quyết tận cùng bài toán
khối xương sọ. Nhân ...hớn hở nhặt thực tiễn này.
những đốt xương sống to bằng cái đĩa
chất đầy ba lô, nhủ thầm mai mốt hòa Cuộc sống hậu chiến cũng phơi
bình sẽ đem về phố làm cái gạt tàn thuốc bày những mẫu người phản sinh thái. Do
kỉ niệm cho bạn bè” (Hoàng Phủ Ngọc yêu cầu mở rộng đường sá, con người đã
Tường, 2002, tr 688, 689). Sau chiến “giết hại” những con đường “cây hai bên
tranh, Nhân còn ngẫm lại “Ta chỉ tiếc đường bị đốn sạch...thông thống, trần
cặp ngà voi! Phải chi lúc đó mình đem trụi như bị lột áo”. Những cây si già,
chôn cặp ngà, bây giờ lên vác đem về những cây cho bóng mát bị con người
cưa cho mỗi thằng một khúc, chắc đứa đốn hạ một cách cực đoan, thiếu tính
nào cũng ô tô nhà lầu, đỡ khổ biết toán. Hành lang cây cối tồn tại xưa nay
mấy”((Hoàng Phủ Ngọc Tường, 2002, tr còn có ý nghĩa tạo nên sự kín đáo trong
689). đời sống sinh hoạt và che giấu sự đói
Chiến tranh đã xô đẩy con người nghèo nữa. Bây giờ tất cả được phô bày
đối mặt với tự nhiên một cách không hiển nhiên.
khoan nhượng. Vấn đề đặt ra đầy tính Tác giả công khai bày tỏ quan
mâu thuẫn ở đây -cũng là “ngõ cụt” của điểm: “Không biết từ bao giờ, người ta
sinh thái học là: Nếu trong những hoàn đã quen dùng những từ “chinh phục
cảnh khốc liệt, sống còn, con người thiên nhiên” để xưng tụng quyền lực phi
không chống lại tự nhiên thì họ sẽ ra thường mà khoa học đã trao cho con
sao? Cái chết hay sự tàn phế của con người. Tôi đề nghị hãy loại bỏ cách nói
người không phải là một ví dụ điển hình kiêu ngạo ấy khỏi ngôn ngữ văn hóa của
