Page 176 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020

171

Xuân qua, hạ đến, người Nhật lại ngóng chờ trăng lên trong khúc nhạc tưng bừng
của đám côn trùng và thích thú đắm mình trong màu xanh tươi mát của cây cỏ, hoa lá.
Trong Hồ, nhà văn đã giới thiệu cho độc giả lễ hội đom đóm - nét đặc trưng văn hóa của

đất nước Phù Tang. Trong tiết trời mùa hạ trong trẻo, ngắm ánh sáng của những con đom
đóm đã trở thành một phong tục truyền thống của người dân Nhật Bản. Lễ hội đom đóm
(tên tiếng Nhật là Hotaru matsuri -ほたる 祭り) được bắt đầu bằng tiếng reo hò của lũ
trẻ con “Lũ trẻ con ra sức gào tướng lên, khi đom đóm trên chòi được tung ra, người ta
biết rằng lễ hội đom đóm ở đây đã mở màn” [4, tr.140]. Điều này đã kích thích những
nghĩ suy của nhân vật Gimpei về những gì đang diễn ra trong hiện tại “Tiếng hò reo của

lũ trẻ con vang lên… đàn đom đóm được tung lên trời từ chiếc chòi, kiệt sức rơi xuống
như những đốm pháo hoa sắp tắt… những đốm lửa đom đóm mà đám người đang lao
đến, túm tụm, hò reo hòng tóm cho bằng được, chẳng nhẽ chỉ bay vật vờ như thế thôi
sao? Gimpei cố nhớ lại những con đom đóm từng thấy ở hồ nước làng mẹ hắn” [4,
tr.141]. Người Nhật Bản quan niệm rằng, hình ảnh của những con đom đóm như là các
đốm lửa nhỏ nhưng cũng là biểu tượng của những linh hồn người đã khuất (Hitodama)

vốn được mô tả như những đốm lửa lập lòe trôi nổi. Chính điều này tác động đến tâm
tưởng nhân vật Gimpei rất lớn “Ảo ảnh về những con đom đóm là một dạng hồn ma của
người cha đã chết bên hồ… dưới ánh sáng của bầu trời đêm, như thể cảm thấy những yêu
linh của tự nhiên hay tiếng kêu đau đớn của thời gian” [4, tr.121].
Khi khí thu bắt đầu len lỏi vào vạn vật, người dân Nhật Bản lại say mê chiêm
ngưỡng rừng phong lá đỏ, những rặng cây lạc diệp tùng chạy dài và thỏa thích dạo chơi
dưới bầu trời mùa thu trong vắt mang lại cảm giác dễ chịu, nhẹ nhàng. Cái se lạnh của

tiết trời chớm sang thu mở đầu cho một câu chuyện dài mà tác giả kể lại cho chúng ta về
cuộc đời Gimpei. Đông về, họ lặng ngắm những bông tuyết đầu mùa tinh khiết, mong
manh bất chợt nở bừng trên những cành cây trụi lá. Đối với họ, một đóa hoa hagi trắng
khiêm nhường nở bên hàng rào đẹp gấp bao lần một khu vườn uất kim hương sắc màu
sặc sỡ, một khu rừng trúc nhỏ hay ngôi nhà mang phong cách châu Âu hoành tráng. Tận
sâu thẳm đáy lòng, những đứa con của kinh thành cổ kính luôn ấp ủ một niềm tự hào

thiêng liêng với những giá trị truyền thống mà đất mẹ đã kiến tạo và gìn giữ suốt hàng
trăm năm lịch sử. Tuy vậy, vọng lên giữa lòng không gian cổ kính ấy lại là những âm
thanh đáng sợ ngày càng trở nên rõ rệt. Đó là tiếng chuyển mình biến đổi của một nền
văn hóa cổ xưa trước sự tấn công như vũ bão của văn hóa Tây phương. Nhà cửa, nội thất
và đồ dùng sinh hoạt hằng ngày cũng mang phong cách châu Âu. Sau chiến tranh, liệu
còn được mấy người vẫn giữ được nếp sống tinh tế và tao nhã, hay có chăng đã xuất hiện
ngày càng nhiều những con người đua nhau chạy theo lối sống phóng túng và thực dụng
của phương Tây? Còn đâu một vùng đất kinh kì xưa cũ - xứ sở được coi là huyền thoại,