Page 174 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020

169

Tần suất xuất hiện với mật độ dày đặc của cỏ non, hoa lá lúc thì mơn mởn đâm
chồi, lúc lại úa tàn và bị lớp tuyết dày bao phủ cũng là một ẩn ức mà nhà văn muốn gửi
đến cho người đọc. Trong cảm quan thẩm mĩ của nghệ sĩ Nhật Bản, thiên nhiên cũng có

sinh mệnh riêng của nó. Như hiện thân của cái đẹp trong cuộc sống, thiên nhiên trong
tiểu thuyết Hồ tỏa sáng rực rỡ và chóng tàn “Vào mùa đông, khi mà ở đó cỏ đã úa tàn và
tuyết cũng phủ đầy” nhưng sang sắc xuân “Đám cỏ mùa xuân đã lên cao thành một màu
lục nhạt” [4, tr.128]. Với vẻ đẹp thoáng qua trong chốc lát của thiên nhiên, lòng người
không khỏi rung động và xuyến xao trước sự mong manh, u buồn và tiếc nuối. Tác giả đã
để cho chính Gimpei lí giải, giải bày: “Dưới cỏ, cũng có nghĩa là dưới bóng lá cỏ, hiện
nay nó được dùng phổ biến với nghĩa là thế giới bên kia, là dưới mộ đấy” [4, tr.122]. Có
lẽ Kawabata đã chịu ảnh hưởng sâu đậm của triết lí vô thường khi xây dựng nên những

không gian thiên nhiên huyền ảo. Hình ảnh vừa thực lại vừa mang tính tượng trưng ấy
dẫn dắt người đọc từ việc cảm nhận mọi sự luân chuyển, biến đổi của tự nhiên, cảnh sắc
của thiên nhiên đất trời cho đến những ước muốn mà con người muốn gửi gắm những
điều tâm sự thầm kín của mình vào cái thế giới bao la đó.
Khung cảnh thiên nhiên vào mùa đông, những đỉnh núi, con đường, cây cối và nhà
cửa, tình yêu và cả đứa trẻ cũng có thể bị phủ bằng một màu tuyết trắng: “Phía trong

cổng tuyết chất thành đống. Có vẻ như đó cũng là một trở ngại trong tình yêu của hai ta.
Thầy còn cảm thấy có một đứa trẻ sơ sinh đang bị vùi lấp dưới tuyết” [4, tr.133]. Vào
mùa xuân, Gimpei chứng kiến những đứa trẻ nghêu ngao hát những câu ca vô nghĩa với
một tâm trạng thật thoải mái nhưng xen lẫn những nét buồn vì nhớ tới Yayoi, hai người
cũng từng hẹn nhau ở con đường mòn ven bờ cạnh “Hồ nước làng mẹ hắn”: “Trên bờ đê
cỏ non đang đâm chồi, những cây thông mọc tản mát không theo quy tắc, chưa lớn lắm,
nhưng dáng vẻ thì hệt như những cây thông được vẽ trên các liếp giấy hoặc bình phong

cổ, nhìn nổi bật trên nền trời chiều của mùa xuân...” [4, tr.83]. “Thi trung hữu họa” - qua
ngòi bút tài ba của nhà văn Kawabata cảnh vật thơ mộng lại nhuốm màu buồn, sầu ai.
Không gian hiện ra theo tầm nhìn của nhân vật như nói hộ tâm trạng của Gimpei: “Đang
là một buổi chiều mùa xuân, vậy mà nước mắt chỉ chực ứa ra từ đôi mí suy kiệt như đang
ở giữa cơn gió lành. Hắn đứt cả hơi trước con dốc ngắn” [4, tr.84].
Từ đầu tác phẩm đến những trang cuối cùng, cảm giác bất ổn vương vấn với quá

nhiều cuộc chia ly và biến cố xoay quanh các nhân vật chính. Âm hưởng buồn man mác,
sầu bi lớp lớp không vơi như một bản nhạc trầm buồn còn quấn quýt mãi trong lòng
người đọc một cảm thức sâu xa khó gọi tên. Tuy nhiên, đối nghịch với những nghịch
cảnh cuộc đời trước những mảnh đời hay tâm trạng nhân vật, thiên nhiên lại rất mềm mại,
mang nỗi buồn dịu nhẹ và thâm trầm.