Page 154 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020

149

không chỉ là những kiểu loại nhân vật nữ phải lép vế trước diễn ngôn nam quyền mà họ
luôn đối kháng lại bằng những bước công phá quyết liệt vào thành trì diễn ngôn nam
quyền.

Sử dụng những diễn ngôn chất vấn, đối thoại, Võ Thị Xuân Hà đã từng bước công phá
vào thành trì của tư tưởng nam quyền trung tâm. Đó là ý thức về tình trạng bất bình đẳng
giới được đặt ra trong sự chất vấn của nhân vật nữ trong Lúa và đất: “Đàn bà chúng con
liệu có bao giờ được đối xử công bằng với đàn ông ? Vì sao đàn bà lại là chiếc xương
sườn của đàn ông?" [6, tr.160]. Thông qua đó là bức thông điệp phê phán chủ nghĩa nam
giới trung tâm, phản đối việc xem tự nhiên và phụ nữ là kẻ “Khác”, là vật hy sinh, từ đó
chủ trương thay đổi tư tưởng thống trị, đề cao sự tồn tại bình đẳng của các sinh mệnh trên
Trái đất. Trong Đàn sẻ ri bay ngang rừng nhân vật Diễm - cáo Ecmơlin là một người

muốn đi đến tận cùng tình yêu, khao khát nghiền ngẫm những khoái cảm xác thịt và phơi
bày không giấu diếm những giấc mơ quái gở. Đó là một hình tượng nữ giới thể hiện sự
bứt phá thành công trước sự thao túng của diễn ngôn nam quyền. Diễm ý thức rõ về hạnh
phúc của người phụ nữ là sống thật với cảm xúc của chính mình và luôn đấu tranh cho
hạnh phúc ấy bằng sự thách thức chống đối lại những quan niệm làm dâu, trọng nam
khinh nữ của gia đình nhà chồng: “Tôi muốn nhảy xổ ra, xỉa xói vào cái chức dâu trưởng

mà khi yêu tôi không thể lựa chọn” [6, tr.258]. Gọi bố chồng là đồ tể, mẹ chồng là đần
độn cũng với thái độ bĩu môi thách thức khi xảy ra mâu thuẫn với họ, Diễm là một hình
tượng có sức công phá vào hình tượng công dung ngôn hạnh của người phụ nữ theo lối
khổng tử. Võ Thị Xuân Hà đã để nhân vật nữ dám chất vấn và biết chất vấn, đó là kết quả
của sự bình đẳng trong đối thoại và phát triển trong nhận thức. Diễm thật táo bạo, sắc sảo
và quyết liệt khi liên tục đưa ra những luận điểm đi ngược lại quan niệm của gia đình
chồng: “Bố anh muốn có con trai nữa thì cưới vợ cho ông ấy”; “Anh thèm con trai thì đi

mà lấy vợ khác” [6, tr.263]. Hành trình đấu tranh chống lại diễn ngôn nam quyền không
chỉ là sự công kích vào sự áp đặt thống trị của hệ tư tưởng nam giới trung tâm luận mà nó
còn thể hiện ở vị thế chủ động trong tình yêu, tình dục của nhân vật nữ. Quan điểm
truyền thống cho rằng tình dục được hiểu như là sở hữu riêng của đàn ông, chỉ đàn ông
mới có quyền hành lạc. Nhưng nhân vật nữ của Võ Thị Xuân Hà luôn bộc lộ những khao
khát thỏa mãn tận cùng trong tình yêu, tình dục: “Chẳng làm thế nào mà biết được cái

bên trong, trong cuối, tận cũng của nhau. Tôi thèm khát được nhìn thấy, sờ thấy từng tế
bào mau li ti, chạy rần rật trong từng mao mạch, tưới khắp cơ thể người đàn ông đang
nằm cũng tôi” [6, tr.261]. Tác giả thường xuyên sử dụng biểu tượng màu đỏ của máu:
màu máu đỏ khi Diễm làm tình trộn với máu sẻ, màu máu đỏ lòm nơi cuống nhau khi
Diễm sinh con, màu đỏ bầm của mặt trời.... như là một hình ảnh mang tính biểu trưng cho
những ẩn ức, những khát khao tính dục bị dồn nén trong vô thức của Diễm. Tác giả đã
thẳng thắn trong việc đề cập đến bản năng tính dục của người phụ nữ, mạnh bạo nói lên