Page 90 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020

85

tại để người đọc hiểu hơn những suy nghĩ, cảm nhận, hành động của Kra khi làm kiếp
khỉ sau này.
Trong lòng Kra luôn mang theo hình bóng H Nhi và khẳng định đó là người yêu
tiền kiếp của mình nhưng H Nhi không hay biết điều này. H Nhi xinh đẹp yêu Y Wen mà

lại phải nối dây cùng anh rể. Trong hình dáng con khỉ, Kra đau khổ, cô đơn “Ngày H Nhi
làm lễ nối dây là ngày buồn thảm nhất với tôi” (Nguyễn Văn Thiện, 2015, tr.39), “Nghĩ
đến nàng tôi lại thấy khát. Khát cháy họng” (Nguyễn Văn Thiện, 2015, tr.41) Vì yêu H
Nhi, Kra đã đi cùng nàng ra thành phố theo đoàn xiếc lại phải chứng kiến cảnh người
mình yêu dan díu với trưởng đoàn xiếc, có bầu phải quay về nhưng không về buôn cũ mà
vất vưởng ở lều chợ, sau đó là bên cạnh nghĩa địa của buôn. Kra đi theo H' Nhi tất cả các

nơi mà nàng đến, đau đớn chứng kiến những cơ cực của cuộc đời nàng. Đó là tất cả
những gì nó làm được cho người mình yêu trong hình hài một chú khỉ mà thực chất
mang tâm hồn, tấm lòng của một người đang yêu. Đó cũng là nỗi đau mà nhân vật chỉ
biết âm thầm chịu đựng khi không và không thể có cách gì để bày tỏ cùng ai được.
Tác giả đã rất thành công khi đặt điểm nhìn nghệ thuật vào nhân vật Kra. Vì là
con khỉ nên cái nhìn của nó về thế giới của loài người khách quan hơn, trong trẻo hơn.
Từ việc dời buôn cũ cho dự án thủy điện, nhường đất cho nông trường đến các cuộc họp
bàn, cúng bến nước cho đến việc đấu tranh tập thể vì cái đói… “Hình như có tiếng cãi

nhau, hình như có tiếng âm âm tức ngực (…) Hình như có chuyện! Núi Chư Mang dạo
này đến nhiều chuyện lạ! Cái thủy điện không biết từ đâu đến nằm ngang con suối, giành
hết nước hết cá, bây giờ lại cái nông trường giành đất trồng cây. Tôi từng nghĩ rằng
vùng Lòng chảo này, thảo nguyên này mênh mông, chân người đi không hết, hóa ra
không phải thế, không hề như thế” (Nguyễn Văn Thiện, 2015, tr.42). Nó nghĩ như thế,
cảm thấy thế vì nó vừa hiểu buôn Kroa hiện tại lại vừa là nhân chứng của thảo nguyên

xưa. Việc này càng có sức biểu hiện lớn cho những thay đổi của thực tại. Hiện thực vùng
thảo nguyên đã không còn như xưa, cuộc sống đang xáo trộn từng ngày. Thủy điện hay
nông trường rất mơ hồ trong suy nghĩ của người dân nhưng tác động tức thời của nó lại
làm họ khổ sở vì hết nước, hết cá, hết đất tốt để trồng trọt. Vì Kra chỉ là con khỉ lại có
tiền kiếp là người của trăm năm trước nên nó thấy cái máy ủi là con quái thú “Con quái
vật khực khực vài cái rồi đứng lại thật. Tôi thấy có một luồng lửa chạy qua trong đầu rồi
chạy nhanh xuống ngực. Tim tôi thắt lại, bốc lửa ngùn ngụt. Tôi lao bổ vào con vật lạ,

nhảy lên mình nó và la hét chí chóe” (Nguyễn Văn Thiện, 2015, tr.43-44). Nó đánh nhau
với cái máy ủi để cứu già Âng. Nó yêu quý già Âng mà cái máy ủi lại làm hại già (theo
cách hiểu của nó). Liệu điều này có tượng trưng cho cách nhìn của người Êđê bao đời
quen cuộc sống hồn nhiên nay phải tiếp xúc với xã hội hiện đại?
Trong lốt khỉ, điểm nhìn của Kra về thế giới tình cảm tâm lí vừa chân thật lại vừa
đớn đau. Yêu H' Nhi lại phải chứng kiến cảnh nàng nối dây với người khác, yêu người

khác, rồi trở thành kẻ “bán trôn nuôi miệng”. Kra chứng kiến tất cả, đau với nỗi đau của
H Nhi nhưng không thể nói cho nàng hiểu được, chỉ âm thầm chịu đựng một mình, âm
thầm tìm mọi cách có thể để nàng đỡ khổ. Khi H' Nhi gặp nạn, nó bên cạnh nàng vì
“Kiếp này, tôi sẽ theo nàng cho đến khi nhắm mắt, dù nàng không biết vì sao” (Nguyễn
Văn Thiện, 2015, tr.178), “tôi còn biết đi đâu nữa, tôi sẽ ở với H' Nhi, ai có thể bỏ nàng