Page 200 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020

195

học. Tóm lại, quá trình cảm thụ văn học là quá trình đi từ đọc - hiểu đến cảm nhận, thâm
nhập vào thế giới nghệ thuật, chiếm lĩnh bản chất thẩm mĩ của văn chương, đảm bảo mối
quan hệ giữa nhà văn - tác phẩm - bạn đọc. Đặc điểm nổi bật của quá trình cảm thụ văn

học là đọc văn bản trong nhận biết và rung động. Người đọc có thể tạo nên những liên
tưởng thẩm mỹ giữa bản thân mình với văn bản tác phẩm. Người đọc không chỉ lĩnh hội
đầy đủ các thông tin được truyền đạt mà còn sống đời sống của các nhân vật, của câu
chữ, hình ảnh. Nghĩa là, nếu tác giả sử dụng tư duy nghệ thuật để sáng tạo tác phẩm, thì
người đọc cũng phải sử dụng cùng loại tư duy ấy để lĩnh hội tác phẩm. Đó chính là tư duy
hình tượng, loại tư duy dựa trên cơ sở tiếp xúc cảm tính với đối tượng, làm sống dậy toàn
vẹn đối tượng đó bằng nghe, nhìn, tưởng tượng, không sao chép đối tượng một cách bàng
quan mà còn bao hàm thái độ của con người với chính đối tượng đó. Để đảm bảo yêu cầu

của cảm thụ văn học, người đọc cũng phải thể nghiệm cùng với các nhân vật, tức là phải
nhập thân bằng tưởng tượng vào các nhân vật để hình dung các biểu hiện của chúng, từ
đó khái quát đặc điểm, tính cách. Người đọc cũng cần dùng tưởng tượng, trực giác để
cảm nhận ý nghĩa biểu cảm của ngôn từ, từ đó chia sẻ, đồng sáng tạo với tác giả. Hầu hết
các công trình nghiên cứu và các bài viết của các tác giả đều xoay xung quanh các vấn
đề: những cách hiểu về tác phẩm tiêu biểu của các nền văn học, quan niệm về năng lực

cảm thụ văn học, những khó khăn rào cản của học sinh, sinh viên khi tiếp cận với tác
phẩm văn học, ý nghĩa năng lực cảm thụ văn học trong dạy học môn Văn các cấp học;
khẳng định việc rèn luyện kĩ năng cảm thụ văn học là một biện pháp tích cực để nâng cao
chất lượng dạy học môn Văn.
3.2. Thực trạng năng lực cảm thụ văn học của sinh viên ngành Ngữ văn Trường Đại
học Tây Nguyên
Vùng núi ở nước ta nói chung, vùng Tây Nguyên nói riêng là nơi điều kiện về văn

hóa xã hội còn nhiều khó khăn, bất cập, đặc biệt là những khó khăn trong tiếp nhận các tri
thức về văn hóa, văn học trên thế giới nói chung và văn học Việt Nam nói riêng. Sinh viên
ngành Ngữ văn Trường Đại học Tây Nguyên vẫn còn có một số hạn chế trong khả năng
tiếp nhận, cảm thụ tác phẩm văn học. Trong quá trình giảng dạy tại Khoa Sư phạm -
Trường Đại học Tây Nguyên, chúng tôi nhận thấy sinh viên ngành Ngữ văn gặp một số
khó khăn khi tiếp cận cũng như cảm thụ văn học. Từ việc nghiên cứu lí luận và thực tế

dạy học, chúng tôi nhận thấy việc sinh viên ngành Ngữ văn nắm vững kiến thức, kĩ năng
trong học tập và tìm hiểu về tác phẩm văn học biểu hiện rõ khi sinh viên có khả năng cảm
thụ tác phẩm văn học, sử dụng kĩ năng cảm thụ tác phẩm vào quá trình tìm hiểu nội dung
tác phẩm và vận dụng vào thực tiễn học tập cũng như quá trình tham gia các hoạt động
chuyên môn khi Thực tập nghề nghiệp, Kiến tập và Thực tập Sư phạm. Những khó khăn
về năng lực cảm thụ tác phẩm cũng là một rào cản đáng kể đối với việc tiếp thu và vận