Page 201 - Khoa Sư Phạm | Kỷ yếu hoạt động khoa học Khoa Sư phạm 2016 - 2020

196

dụng kiến thức về văn học, nhất là đối với các lĩnh vực khoa học có tính nghệ thuật cao
như văn học.
Nhận thức hình tượng văn học bắt đầu từ việc đọc một cách trọn vẹn tác phẩm văn

học. Người đọc (hoặc người nghe) phải có khả năng thông qua lớp vỏ ngôn từ mà hiểu
được nội dung tác phẩm, hình dung được bức tranh đời sống xã hội được phản ánh trong
tác phẩm; đồng thời nắm bắt được các tình tiết, diễn biến của của tác phẩm tự sự, hay
cảm xúc chủ đạo của tác phẩm trữ tình. Từ đó rút ra được ý nghĩa, tư tưởng chủ đề và
phát hiện được ý tưởng nghệ thuật của tác giả. Ngoài ra, người đọc còn phát hiện ra mối
liên hệ giữa tác phẩm với đời sống, rút ra được bài học ứng xử cho bản thân và cho xã hội.
Cảm thụ văn học cũng là hoạt động nhận thức đối với phương diện nghệ thuật của tác
phẩm. Người đọc nhận thức được vẻ đẹp của hình tượng ngôn từ, phát hiện phương pháp

và nghệ thuật, tài năng và sự độc đáo trong phong cách của nhà văn. Từ đó, trình độ thẩm
mĩ cùng với tâm hồn và nhân cách người đọc được mở rộng và nâng cao hơn. Đối với các
tác phẩm thơ, nhận thức nội dung và nghệ thuật chính là phát hiện được cảm xúc chủ đạo,
sự độc đáo của cấu tứ; tìm và bình giá được ý nghĩa sâu sắc của nội dung, phát hiện vẻ
đẹp của ngôn từ, khai thác và đồng cảm sâu sắc với những tâm sự của tác giả, phát hiện
chính xác phong cách riêng và tài năng độc đáo của nhà thơ. Nhận thức tác phẩm văn học

chính là nắm bắt được các nét chính về nội dung và nghệ thuật tác phẩm, thu thập và xử lí
các thông tin liên quan đến tác phẩm dựa trên những quan niệm nghệ thuật nhất định,
nhằm phát hiện ra những đặc điểm độc đáo của tác phẩm.
Trong học tập văn học, cảm thụ văn học là phương diện đầu tiên và quan trọng
nhất. Khi thực hiện khảo sát 200 sinh viên ngành Ngữ văn bốn khóa học (khóa 2015,
2016, 2017 và 2018) Trường ĐH Tây Nguyên để xem xét mức độ yêu thích văn học của
sinh viên Ngành Ngữ văn chúng tôi thu được kết quả có 65 % sinh viên yêu thích học các

học phần văn học (Xem Bảng 1); Đồng thời 77 % sinh viên cũng cho rằng để học tốt các
học phần Văn học thì quan trọng nhất là cần có năng lực cảm thụ Văn học (Xem Bảng 2).
Trong nhà trường, cảm thụ Văn học được giới hạn cách hiểu trong ý nghĩa sư
phạm. Đó là cách cảm thụ mang tính phổ cập, phù hợp nhiều đối tượng chứ không riêng
gì với những cá nhân năng khiếu. Qua khảo sát về mức độ phù hợp của nội dung giảng
dạy, có 76 % sinh viên đánh giá các học phần Văn học so với các học phần khác theo

mức độ khó hơn nhưng vẫn có thể tiếp nhận (Xem Bảng 3). Đồng thời tác phẩm được
dạy học trong nhà trường là những tác phẩm đã được chọn lọc, có giá trị nhân văn rõ rệt,
tương đối ổn định về sự đánh giá của xã hội, có hình thức nghệ thuật độc đáo nhưng
không quá khó đối với năng lực tiếp nhận của người học. Kết quả khảo sát cho thấy, 71.5
% sinh viên đồng ý với quan điểm tác phẩm được dạy học trong nhà trường đã được chọn
lọc, có giá trị nhân văn rõ rệt, tương đối ổn định về sự đánh giá của xã hội, có hình thức
nghệ thuật độc đáo nhưng không quá khó trong việc cảm thụ của người học (Xem Bảng